Kennisbank | Paard | Zadel

“Mijn zadel gaat nu alwéér scheef! Dat moet toch niet kunnen!?” Je hoort de irritatie in haar stem. Iets minder dan een jaar geleden kocht ze namelijk een nieuw zadel, en dat zadel gaat nu – voor de tweede keer – scheef. “Dat moet toch niet kunnen met een nieuw zadel, voor dat geld?” voegt ze er aan toe. Ik snap het wel hoor, die frustratie. Ik voel ‘m namelijk ook. Wellicht herken je dit, omdat je zelf zoiets mee maakte of omdat je een stalgenootje kent met hetzelfde issue. Schuivende zadels zijn een veelvoorkomend, hardnekkig probleem. Haar paard kwam uit een revalidatietraject. Hij was herstellende van een peesblessure linksachter én bleek ook artrose te hebben in het SI gewricht links. Niets wat hem permanent ongeschikt maakte als rijpaard, maar wel iets om rekening mee te houden. Het huidige zadel was om meerdere redenen absoluut niet meer geschikt en dus werd besloten om naar een ander zadel te kijken. Bij de intake kwamen een aantal dingen naar voren. Tijdens het monsteren bleek de rechterbekkenhelft in beweging aanzienlijk meer te dalen dan links. De linkerschouder was forser ontwikkeld en ook de bespiering over de gehele ruglijn was assymetrisch: rechts was in het geheel armer bespierd dan links. Daarnaast was de rechtervoorvoet een fractie steiler dan links. De eigenaresse vertelde tevens dat ze ooit haar linker enkel gebroken had en met enige regelmaat nog wat last ondervind. Nu zou ik op dit punt héél graag willen zeggen dat dit een uitzonderlijk geval is als je het zo opsomt, maar dit komt helaas veel vaker voor dan ons lief is. De bevindingen werden met de eigenaresse besproken. Er is sprake van een grote assymmetrie in het lichaam van haar paard, deels ten gevolge van de blessure, deels waarschijnlijk al eerder aanwezig en wellicht een stukje training/management etc. Geen één paard is tenslotte honderd procent symmetrisch. Tevens hebben we het over haar oude blessure, welke ervoor zorgt dat ook zij zelf niet honderd procent recht inwerkt. Haar zadelpasser geeft direct aan dat, hoewel een zadel bij aflevering altijd recht is, regelmatig controleren extra belangrijk is omdat het zadel zich zal aanpassen aan de scheefheid van het paard én ruiter. Ze knikt instemmend. Na aflevering van het zadel wordt dit nógmaals benadrukt en wordt afgesproken dat er - gezien het revalidatietraject én de scheefheid van paard en ruiter- met grotere regelmaat controles gaan plaatsvinden. Zo ééns per drie à vier maanden, waarbij de zadelpasser niet kan garanderen dat het zadel tegen het eind van deze periode opnieuw toch wat scheef zal gaan. Een zadel zal immers áltijd de weg van de minste weerstand zoeken én ook zwaartekracht doet nu eenmaal haar werk.  Ze zijn inmiddels vier maanden verder sinds de laatste controle en zoals voorspeld gaat het zadel opnieuw scheef. Gelukkig zien we in het paard wél veel vooruitgang: de bespiering wordt langzaamaan meer symmetrisch, de verschillen in beweging in de bekkenhelften verkleinen én we zien de bespiering in het algemeen toenemen. Goed nieuws dus! Helaas heeft de eigenaresse daar op dit moment niet echt een boodschap aan. Ze is gefrustreerd. Boos over het feit dat ze “zoveel geld” heeft uitgegeven en het probleem nog steeds niet is opgelost. Gelukkig is in dit geval haar instructrice erbij die met wat meer afstand (lees: minder emotie) naar de situatie kijkt. Ze bekijkt de oude en nieuwe metingen, ze hoort het verhaal aan van de zadelpasser en begrijpt het gelukkig volledig. Het paard is herstellende van een fikse blessure, de bespiering gaat de juiste kant op, maar ze zijn er nog niet. Wat logisch is! Zulk herstel heeft tijd nodig, en wellicht zal er altijd wat restschade achterblijven waardoor volledige symmetrie niet meer haalbaar is, maar dat is wat de tijd zal moeten leren. De instructrice legt het nogmaals uit en gelukkig bedaart de eigenaresse.  Ik snap het wel; je wilt het beste voor je paard en zo’n revalidatietraject duurt nu eenmaal lang. Geloof me ... als zadelpasser zou je willen dat je kon toveren en kon zorgen dat zulke problemen niet bestonden, maar dat is nu eenmaal niet het geval. En, er vanuit gaande dat je zadel in de basis recht is, wordt de vulling niet uit zichzelf scheef. Dit ontstaat alleen door een ongelijke belasting van boven- of onderaf. Het is goed om kritisch te blijven op de professionals om je paard, maar vergeet alsjeblieft niet om ook kritisch naar jezelf en je paard te blijven kijken. Luister goed, observeer en onthoud dat ‘ideale’ situaties niet altijd haalbaar zijn. Goed paardrijden is een continu ‘work in progress’ en dus zijn er continu veranderingen, óók in je zadel …  Ook weten we uit recente onderzoeken, dat schuivende zadels in veel gevallen worden veroorzaakt door een (subtiele) onregelmatigheid van één van de achterbenen van het paard. Dit hoeven niet direct grote kreupelheden zijn, maar slechts subtiele kreupelheden. De paarden in dit onderzoek zijn vervolgens aan het aangedane been uit verdoofd en in zevenennegentig procent van de gevallen was het schuiven van het zadel vervolgens verleden tijd. De onderzoekers roepen op om schuivende zadels te zien als een voorbode van een beginnende kreupelheid en te zien als kans om vroegtijdig in te grijpen vóór het een groter issue wordt.  Meer lezen over dit onderzoek?  An investigation of the relationship between hindlimb lameness and saddle slip - Greve - 2013 - Equine Veterinary Journal - Wiley Online Library Animal Health Trust Study: Saddle Slip May Be Early Indicator of Lameness in Sport Horses (equusmagazine.com)

Kennisbank | Paard | Zadel

Gelukkig worden steeds meer paardeneigenaren zich bewust van het belang van een goed passend zadel. Heel fijn, want dat maakt ons leven als zadelpasser een stukje makkelijker. Helaas zien we in de praktijk nogal eens wat goedbedoelde adviezen voorbij komen op diverse fora, maar ook in de praktijk, die berust zijn op een misverstand. Zo ook over brede kussenkanalen. We zien en horen tegenwoordig steeds vaker oproepen voor zadels met een breed kussenkanaal voor paarden met een brede wervelkolom. In principe goed gedacht! Maar helaas wordt daarbij vaak een nog véél belangrijker onderdeel compleet overgeslagen; de ‘twist’ breedte van de zadelboom.  Laten we even bij het begin beginnen:  1. De breedte van het kussenkanaal De wervelkolom van een gemiddeld paard is ongeveer twee á drie vingers breed. Bij een wat groter, grover paard kan dit soms zelfs iets meer dan die drie vingers zijn, al komt dit niet zo heel vaak voor. De breedte van het kussenkanaal is uiteraard heel erg belangrijk. De kussens moeten de wervelkolom van je paard te allen tijde vrij laten. Hou er daarbij rekening mee dat de kussens mooi langs de wervelkolom moeten dragen, en niet hoog boven de wervelkolom aan mogen sluiten. Dit geeft namelijk druk tegen de wervelkolom aan. Daarnaast beweegt een paard en buigt in de wervelkolom naar links of rechts. Een zadel is een statisch iets en kan niet met de wervelkolom mee buigen. Om deze reden wil je graag een kleine reserve inbouwen, zodat het paard voldoende kan buigen zonder daarin door het zadel te worden gehinderd. De meeste zadels die tegenwoordig gefabriceerd worden hebben een kussenkanaal van ongeveer vier á vijf vingers breed. Kijk je eigen zadel ook eens na. Heel soms komen we nog een ouderwets zadel tegen waar je nét twee vingers tussen het kussenkanaal kunt passen. In mijn carrière ben ik nog nooit een paard tegengekomen met zúlke smalle wervels …  2. De breedte van de twist Nu wordt het iets ingewikkelder. De zadelboom dient qua vorm altijd te corresponderen met de rugvorm van je paard. Dit klinkt logisch, en dat is het ook, maar helaas gaat het hier in de praktijk tóch (te) vaak mis. De vorm van de boom wordt bepaald door de volgende aspecten: Breedte en vorm van het kopijzer De hoek van de rails Breedte tussen de rails Lengte Breedte van de rails ter hoogte van de zitting Ronding van de boom De hoek van de cantle De hoek van de rails en de breedte tussen de rails bepalen de ‘twist’ van het zadel. Dit is het gedeelte waar jij als ruiter zit en bevind zich voor je paard ter hoogte van de basis van de schoft. Als de ruimte tussen de rails te smal is, of de hoek van de rails te steil voor jouw (rondgeribte) paard, dan gaat het zadel daar altijd een drukpunt geven, ongeacht de breedte van het kussenkanaal. In een ideale setting willen we dat het paard de juiste aanspanning maakt. Dat wil zeggen dat hij zijn bekken kan kantelen, de buikspieren aan kan spannen en hierdoor de schoft omhoog kan bewegen. Op het moment dat een paard zijn schoft omhoog wil bewegen met een zadel met een te smalle en/of te steile twist, dan zal het zadel daar knijpen. Vaak zie je dan dat een zadel gaat ‘rocken’/klapperen, of zelfs naar voren schuift. Daarnaast hebben paarden in het algemeen de neiging om voor druk te wijken. Op het moment dat een paard dus tegen druk aan loopt op het moment dat het zijn schoft omhoog wil brengen, dan zal het direct reageren door zijn schoft weer weg te drukken. Het paard zal dus moeite hebben met het maken van de juiste aanspanning.  3. Herken het ongemak van jouw paard! Waaraan kun je nu herkennen dat jouw paard last heeft van een (te) smalle twist? Moeite met onderbrengen van de achterbenen, moeite met schoft omhoog bewegen/goed over de rug komen. Moeite met loslaten in de kaak of juist er achter kruipen en moeite met verbinding maken. Het zadel schuift/biedt weinig stabiliteit. Onderontwikkeling van de bespiering/atrofie achter schouders/rondom basis van de schoft.Natuurlijk zijn er heel veel oorzaken die bovenstaand beeld in het paard kunnen geven. Twijfel je? Neem dan eens contact op met een ESS-gecertificeerde zadelpasser. Zij kunnen je van onafhankelijk advies voorzien en kijken wat er nodig is om jou en je paard optimaal te laten presteren. En hou in je achterhoofd; met alleen een breed kussenkanaal ben je er nog niet!