Als een paard fysieke, gedrags- of rijtechnische problemen vertoont, wordt er vaak gezegd; “Oh, maar dit doet hij altijd!” Echter is dit vaak geen normaal gedrag voor een paard, en liggen deze ten grondslag aan een fysiek probleem. Niet zelden zijn deze terug te leiden naar het zadel. Er zijn verschillende signalen die jouw paard kan geven om te laten merken dat het zadel niet (meer) goed past. Herken jij ze?
Deze signalen onderscheiden zich grofweg in drie verschillende categorieën;
– Gedragsproblemen
– Fysieke problemen
– Rijtechnische problemen
Vroegtijdig signaleren voorkomt blessures
Je paard hoeft niet alle signalen af te geven, zelfs één signaal kan al een reden zijn voor verder onderzoek. Zie je meerdere problemen? Dan is het slim om in ieder geval ook je zadel te laten controleren. Ook al is het zadel niet altijd de oorzaak en kan het duiden op een ander onderliggend probleem, het is wel goed om het zadel uit te sluiten zodat je verder kan onderzoeken waar het probleem dan wél vandaan komt. Hoe vroeger je erbij bent, hoe groter de kans op een spoedig herstel.
Gedragsproblemen:
Gedragsproblemen en rijtechnische problemen zijn vaak het lastigst te herkennen. Soms is gedrag aangeleerd waardoor het moeilijker te herleiden is wat nu de kern van de oorzaak is. Toch zijn er signalen die erop kunnen wijzen dat jouw zadel mogelijk niet (meer) goed past:
- Singel-/ Zadelnijd; Reageert je paard sinds kort, of wellicht al langere tijd narrig bij het aansingelen of opzadelen? Hoewel we dit gedrag helaas vaak zien, en veel mensen dit ‘gewoon’ vinden, is dit een belangrijk signaal dat er mogelijk iets mis is. Dit kan een zadel gerelateerd probleem zijn, maar bijvoorbeeld ook een probleem aan de ribben of maag.
- Wegstappen; Ondanks het meerdere malen corrigeren van je paard, blijft je paard maar wegstappen bij het opstijgen en wil hij niet stilstaan tijdens het opstappen.
- Verzet; Toont je paard verzet? Hieronder verstaan we ook; steigeren, bokken en vluchten onder het zadel. Natuurlijk kan er een heel scala aan oorzaken voor dit gedrag zijn, maar neem ook zeker het zadel mee in je overweging.
Fysieke problemen:
Fysieke problemen zijn het snelst te herkennen. Deze problemen zie je snel en vaak kun je ook zien of dit te herleiden is aan het zadel:
- Drukplekken; Zie je drukplekken, schuurplekken of witte haren in het zadelgebied? Witte haren doen er ongeveer 3 maanden over om aan de oppervlakte te komen. Dus dit is eigenlijk nooit een recent issue, maar geeft wel aan dat er op enig moment een ernstig verhoogde druk was.
- Warmte; Zijn de spieren in het zadelgebied warm en/of gezwollen? Lokale warmte of zwelling geeft aan dat er een afweerreactie gaande is in het lichaam, en is eigenlijk altijd reden voor verder onderzoek.
- Spierafname; Vaak is de spierafname met name te zien achter de schouderbladen, maar soms ook ter hoogte van het achterste gedeelte van je kussens. Deze afname gaat vaak geleidelijk en valt meestal niet direct op omdat je je paard dagelijks ziet. Het is daarom goed om met regelmaat standfoto’s van je paard te maken, of beter nog; je paard zelf opmeten.
- Gevoeligheid; De spieren van het paard zijn gevoelig in het zadelgebied; op en langs de wervelkolom waar de kussens van jouw zadel op rusten. Je kan dit bijvoorbeeld merken tijdens het borstelen; bij het (dieper) borstelen van de rug reageert je paard gevoelig, wordt wat narrig, of probeert weg te komen van de druk door zijn rug weg te drukken.
Rijtechnische problemen:
Deze problemen zijn net als de gedragsproblemen lastig te herkennen. Soms is een paard niet krachtig of lenig genoeg om het gevraagde uit te voeren. Toch zijn er bepaalde signalen die je kunt herkennen:
- Prestaties; Voorheen gingen de oefeningen zonder enige problemen, en nu zijn sommige oefeningen of bewegingen wat moeilijker uit te voeren.
- Onregelmatig; Het paard is alleen onder het zadel onregelmatig en niet aan de longeerlijn of als het paard los buiten loopt.
- Verzet; Net als bij de gedragsproblemen, is dit óók een rijtechnisch probleem. Verzet kan zich op meerdere manieren uiten. Denk bijvoorbeeld aan; tandenknarsen, niet over de rug willen komen, achter de teugel willen kruipen, bokken, staken, niet vooruit willen/”met de rem erop” lopen, overkruisen in galop, niet willen aanspringen in galop, vluchtgedrag, staartzwiepen.
- Ontspanning; Het paard heeft moeite met ontspannen en met de juiste aanleuning aan te nemen.
- Scheef; Het paard heeft moeite met het recht richten.
Alle bovenstaande signalen kúnnen voortkomen uit een slecht passend zadel. Dit kan komen door bijvoorbeeld ongelijke drukverdeling, onjuiste boomvorm, boombreedte, een getordeerd of scheef zadel, een gebroken boom en meer. Graag willen we nogmaals benadrukken dat deze signalen niet per definitie ten grondslag liggen aan een slecht passend zadel en door meerdere problemen veroorzaakt kunnen worden. Het is wel belangrijk om je zadel in je overweging mee te nemen. We zien zelden paarden die bovenstaand gedrag vertonen waarbij geen enkele fysieke oorzaak wordt gevonden en dit enkel gedrag blijkt.
Ruiterproblemen
Niet alleen je paard kan signalen vertonen die kunnen wijzen op een slecht passend zadel. Ook jij als ruiter kan problemen krijgen zoals rugproblemen. Doordat bijvoorbeeld de balans van het zadel niet optimaal is, ben jij als ruiter ook uit balans en zul je moeten compenseren in je lichaam om recht te blijven zitten. Vaak zul je dan als ruiter ook klachten gaan ervaren in bijvoorbeeld je onderrug, maar ook je schouders of nek kunnen meedoen in deze compensatiestrategie.
Rode vlaggen in je zadel
Naast de bovenstaande signalen kun jij als ruiter signalen herkennen in je zadel die erop wijzen dat je zadel niet (meer) goed past. Welke dat zijn kun je lezen in dit artikel: 7 punten waarop jij je eigen zadel kan controleren | Equine Saddlefitting Specialists
Herken jij één signaal?
Hou het dan goed in de gaten, ga voor jezelf even na wanneer je zadel voor het laatst is gecontroleerd. Is dit langer dan 3 maanden geleden? Neem dan sowieso even laagdrempelig contact op met je zadelpasser.
Herken je meerdere signalen?
Neem dan zeker je zadel mee in je overweging en laat de pasvorm goed controleren door een deskundige zadelpasser. Zodra de oorzaak zadel is uitgesloten – of juist bevestigd – kun je de juiste stappen nemen voor verbetering. Mogelijk zal een samenwerking met bijvoorbeeld een fysiotherapeut aangeraden zijn om je paard zo snel mogelijk weer zo optimaal mogelijk te laten presteren. Alle ESS’ers zijn opgeleid om door te kunnen verwijzen waar noodzakelijk en bezitten over een ruim netwerk aan collega-specialisten zodat jij en je paard de beste ondersteuning krijgen bij problemen.
Auteur: Danique Verbrugge en Anne van Boxtel
